Uyku Mimarisi ve Vücudun Yenilenmesine Etkileri
Uyku üzerine olan mini yazı dizimizin bu bölümünde uyku mimarisinden bahsedecek, bu mimarinin vücudun onarımı ve yenilenmesi üzerine etkilerine değineceğiz.
Uyku, homojen bir yapıya sahip değildir. Gecede ortalama 4 ila 6 kere tekrarlanan döngüler halinde gerçekleşir.
Tüm döngülerin süresi aynı değildir. Uykuya dalış ile başlayan ilk döngü genellikle en kısa olandır ve yaklaşık 70 ila 100 dakika civarında sürmektedir. Sonraki döngüler genellikle 90 ila 120 dakika arasında sürer. Gece boyunca uyku döngülerinin ortalama süresini yaklaşık 90 dakika gibi düşünebiliriz.
İşte bu uyku döngülerinin yapısına ve örüntüsüne işaret eden kavrama uyku mimarisi diyoruz.
Uyku temelde iki kategoriye ayrılmaktadır: NREM (non-rapid eye movement) ve REM (rapid eye movement).
Bu iki kategorideki farklı evreler farklı özellikler içerir, uyku sırasında vücudun, zihnin ve ruhsal yapının tamirine ve yenilenmesine farklı şekillerde katkıda bulunur.
Ortalama bir insanda uyku mimarisini ve vücudun yenilenmesine ve onarımına nasıl katkıda bulunduğunu şu şekilde özetleyebiliriz:
1. NREM UYKUSU: Üç aşamadan oluşur.
🔸N1 (Uykuya Dalış): Uyanıklıktan uyumaya geçiş evresidir. 10 dakikanın altında sürer.
🔸N2 (Hafif Uyku): Vücudun derin uykuya hazırlandığı hafif uyku evresidir.
10 ila 25 dakika sürmektedir. Ortalamada insanlar uyku sürelerinin yaklaşık yarısını N2 evresinde geçirir.
Bu evrede vücut ısısı hafif düşer, kaslar gevşer ve nefes sıklığı ile kalp atışı yavaşlar.
🔸N3 (Derin Uyku / Delta Uykusu): Kaslar daha da gevşer, nefes sıklığı ve kalp atışı biraz daha yavaşlar.
İlk döngülerde ortalama 20 ila 40 dakika sürer. Daha sonraki döngülerde kısalarak REM uykusuna yer açar.
N3 evresi büyüme, kas yapımı ve doku onarımı açısından en kritik evredir. Ayrıca bu evrede bağışıklık sistemi ve diğer önemli sistemler desteklenir. Beyin aktivitesi azalır ancak bu evrenin kritik düşünme, yaratıcılık ve bellek süreçlerine olumlu katkı sağladığı düşünülmektedir.
2. REM UYKUSU: Her döngüde NREM evresini takip eder.
İlk döngüdeki REM uykusu sadece dakikalar sürebilirken sonraki döngülerde süresi uzayarak 60 dakika civarına ulaşabilir.
Bu evrede yoğun göz hareketleri gözlenir, canlı rüyalar görülür.
REM uykusunun
-duygusal işlemleme (yaşanan duyguların idrakı, kabullenilmesi ve kişinin benliği ile bütünleştirilmesi),
-öğrenme,
-yaratıcılık ve
-bellek konsolidayonu (öğrenilen bilgilerin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarılarak sağlamlaştırılması)
süreçleri için gerekli olduğu bilinmektedir.
#saglikcimnet #saglikcim #wholemedics #wholemedicscomtr #uykumimarisi #uykumimarisinedir #remuykusu #nremuykusu #nonremuykusu #uykudonguleri #uykununasamalari #hafifuyku #derinuyku #deltauykusu #uykuvucudunasilyeniler #uykuyanedenihtiyacvar #nedenuykuyaihtiyacimizvar #nedenuyumali